10.11.10

H μοναξιά του σχοινοβάτη

.
Ακούγοντας εχθές αυτό το ασματάκι των Αφων Κατσιμίχα, το ζήλεψα πολύ. Όχι τόσο για τους στίχους του, όσο για τον τίτλο του. Το νόημα των στίχων παραπέμπει σε μια διαδρομή μπρος-πίσω, όπου δε διαφαίνεται φως στο τούνελ. Αλλά ποσώς με απασχόλησε τι λένε οι στίχοι. Εξάλλου την ξέρω καλά τη διαδρομή. Ο τίτλος του με ταξίδεψε σε κάποιες άλλες στιγμές. Και για όσους δε γνωρίζουν το τραγούδι, ο τίτλος είναι άσχετος με όσα πραγματεύεται το πόνημά τους. Δεν αναφέρεται σε κανέναν σχοινοβάτη.

Εχθές λεπόν ζήλεψα τους σχοινοβάτες. Όχι βέβαια για το ριψοκίνδυνο του εγχειρήματός τους, αλλά για την απόλυτη μοναξιά και συνήθως ησυχία που απολαμβάνουν τόσα μέτρα ψηλά. Εκεί πάνω είναι μόνοι και με καθαρό μυαλό, μια και κάθε έγνοια θα μπορούσε να προκαλέσει δυσάρεστες καταστάσεις. Το αίσθημα αυτό από μόνο του πρέπει να λειτουργεί ως αφροδισιακό, λέμε.

Τα τελευταία χρόνια μου έχει λείψει αφάνταστα η μοναξιά. Σε σημείο να με πνίγει το γεγονός ότι όσο και να την αποζητώ σήμερα, να μην τα καταφέρνω. Γενικά μου άρεσε να έχω το χρόνο μου και τον χώρο μου. Να εξαφανίζομαι στα ξαφνικά, δίχως να πρέπει να απολογηθώ γι'αυτό. Ήθελα να περνώ ώρες μόνος μου. Μου άρεσε. Δε με τρόμαζε η ιδέα. Ίσα-ίσα, με τρόμαζε το γεγονός ότι έπρεπε να περνώ ώρες ατελείωτες με άλλους.


Ποτέ δεν κατάλαβα τους ανθρώπους που πασχίζουν να έχουν γεμάτο το πρόγραμμα της ημέρας τους με συναντήσεις και κόσμο. Ποτέ δεν κατάλαβα τους ανθρώπους που πασχίζουν να μην είναι μόνοι ούτε λεπτό. Σίγουρα πρόκειται περί φοβίας αυτό. Δεν εξηγείται διαφορετικά. Πως θα μάθεις τον εαυτό σου ή πως θα τα βρεις μαζί του αν δεν περνάς και λίγο χρόνο μόνος σου;

Η αγαπημένη μου ασχολία ήταν να κατεβαίνω Αθήνα για μοναχική βόλτα και Μοναστηράκι ειδικότερα. Να χαζεύω με τις ώρες τις πραμάτειες των εμπόρων και δη των παλαιοβιβλιοπωλείων. Βιβλία δεκαετιών με ανεξάντλητες γνώσεις, να πωλούνται αντί πινακίου φακής. Εκδόσεις που ούτε καν ήξερες την ύπαρξή τους, να αθροίζονται μπροστά σου και να μην ξέρεις ποιο βιβλίο να πρωτοδιαλέξεις. Κι όσο κοστίζει ένα καινούργιο βιβλίο στα τρέντυ βιβλιοπωλεία του Συντάγματος και της Πανεπιστημίου, να κοστίζουν 3-4 στα βιβλιοπωλεία του Μοναστηρακίου. Μπορεί να είναι λίγο φθαρμένες και κιτρινισμένες οι σελίδες τους, αλλά αυτά που περιέχουν δύσκολα συναντώνται σε σύγχρονα βιβλία. Βέβαια τίθεται θεματάρα για κάποιον υποχόνδριο σαν εμένα, αλλά προς χάριν της γνώσης κάνουμε και θυσίες. Δε μπορείς να τα έχεις όλα.


Πάντως η ανθρωπινη φύση είναι περίεργη. Ό,τι θεωρείται λύτρωση για κάποιον, μπορεί να θεωρηθεί κατάρα για κάποιον άλλον. Το να πάω χειμώνα στο νησί για μια ολόκληρη εβδομάδα, θα ήταν θείο δώρο για εμένα. Για άλλον όμως θα ήταν κόλαση, μην έχοντας γύρω γείτονα για εκατοντάδες μέτρα.

Αν έθεταν σε εμένα το ερώτημα για το αν ο άνθρωπος είναι μοναχικό ή κοινωνικό ον, θα απαντούσα το πρώτο. Μόνοι γεννιόμαστε και μόνοι πεθαίνουμε. Άσχετα αν στο ενδιάμεσο συσχετιζόμαστε με τόσο κόσμο για να κάνουμε δήθεν ευκολότερη τη ζωή μας και για να εκπληρώσουμε τον λόγο ύπαρξής μας: τη διαιώνιση του είδους.

Πάντως συχνά ακούω κόσμο να δηλώνει και να νιώθει "μόνος". Κι ας είναι παντρεμένοι, δεσμευμένοι, σε σχέση, με μπόλικους φίλους, με τεράστια σόγια, με εκατοντάδες εικονικούς φίλους στις ιστοσελίδες κοινωνικής διαδικτύωσης. Αυτό δείχνει ξεκάθαρα ότι οι σύγχρονες ανθρώπινες σχέσεις περνάνε κρίση. Κι όμως, αυτό τους ωθεί σε ακόμη περισσότερες ανούσιες κοινωνικοποιήσεις. Μια και η μοναξιά ίσως λογίζεται ως αποτυχία ή αδυναμία στα δικά τους μάτια. Κι όμως, η μοναξιά πολλές φορές είναι κι επιλογή. Αποτοξίνωση.

Μου άρεσε και πάντα θα μου αρέσει η μοναξιά. Δεν της βρίσκω τίποτε τρομακτικό.

Πρέπει να είναι κι από τα ελάχιστα τραγούδια του Παπάζογλου που δε με εκφράζουν. Ειδικά ότι ο μοναχός ο άνθρωπος σκύβει το κεφάλι. Μαλακίες.